Subsidies.

Minister Joke Schauvliege van leefmilieu, natuur en cultuur kapt in de budgetten. Ik heb daar geen bezwaren tegen, want die subsidies komen uit belastinggeld en dus ook uit mijn eigen spaarpotje. Ik zou dus graag ook willen mee beslissen waar mijn geld naar toe gaat. En in haar plaats zou ik dus ook kritisch zijn.
Hoe werkt het systeem van de subsidies? We concenterern ons op het kleine grut, de kleine toneelgezelschappen en culturele vzw's. De verenigingen dienen een budget in. Dat budget is altijd groter dan wat ze nodig hebben omdat ze weten dat de ambtenaren het kritisch doorpluizen. Er wordt dus gekibbeld tot een financiële overeenkomst is bereikt. Het geld wordt uitbetaald en dan moeten de verenigingen zien dat ze het op gebruiken. Als ze dat niet doen, vermindert hun subsidie voor het volgend jaar. Wat dien de verenigingen met dat geld? Als ze teveel hebben, kopen ze daar te dure computers mee, busjes en bestelauto’s. Dan pas komen de werkingskosten aan bod. Meestal drijven die gesubsidieerde verenigingen op vrijwilligerswerk, mensen die gratis werken terwijl de organisatorenvan een vaste wedde genieten. Het gros van het geld wordt dus besteed aan indirecte uitgaven. De rest dient voor aanwending van de doelstellingen.
Er is dus duidelijk iets mis met het systeem van subsidiëring. Je kunt je afvragen waarom die verenigingen zichzelf niet kunnen bedruipen. Als ze dat niet kunnen, hebben ze dan wel recht op bestaan? Als mensen vinden dat een project belangrijk genoeg is, kan er geld worden gevonden waar het is, door sponsoring, ludieke acties, fiscaal aftrekbare giften, en wat nog meer. Maar de gesubsidieerden denken daar niet aan. Ze vreten liever uit de staatsruif dan risico’s in de private markt te nemen. De staat, wij dus, fungeert eerder als Sinterklaas dan als stimulans om creatieve projecten te maken. Je kunt van een theatertje met twee spelers en een paardenkop niet verwachten dat er veel belangstelling bestaat.
Tot dus ver volg ik de visie van de minister.
Maar er zit een addertje in het gras. We concentreren ons nu op het grote grut. Dat de minister geen subsidie aan doodgeboren kinderen geeft, vinden wij vanzelfsprekend. Er wordt al genoeg geld verkwist in dit Sinterklaaslandje. Maar dat zij aan de andere kant dan met gulle hand de pepernoten uitdeelt aan wat wij prestigieuze projecten zouden noemen, kan ook niet door de beugel. Het bekostigen van cultuurtempels, internationale tournees, culturele snoepreisjes en subsidies aan de openbare tv-zenders duidt aan dat de minister niet van klein, maar wel van groot grut houdt en dus met twee maten en gewichten werkt. Als de grote projecten buitensporig veel geld krijgen, moeten de kleintjes het met peanuts stellen, wat dus een onrechtvaardige situatie betekent. Ik bedoel dat, als de ene hand veel uitgooit, die andere hand dat ook moet doen. Van hetzelfde laken een pak. Anders moet het systeem van subsidies radicaal afgeschaft worden en vervangen door particuliere sponsoring.

We praten hier over De Vijver, de holding van Wouter Vandenhaute. Even bijlichten. Woestijnvis,  het succesrijke productiehuis dat ons o.m. met De Mol, De Pappenheimers, De Slimste Mens ter Wereld en Man Bijt Hond verrijkte. Toen in 2007 het exclusiviteitcontract tussen de VRT en Woestijnvis uitlekte, waren zowat alle waarnemers met verstomming geslagen. Woestijnvis kreeg elk jaar 30 miljoen euro. Een aflevering van Man bijt hond mocht 25.000 euro kosten (meer dan 1000 euro per minuut), een veelvoud van wat de concurrentie betaalt voor soortgelijke programma’s. Een aflevering van een fictiereeks mocht 300.000 euro kosten, en De Pappenheimers 93.600 euro per aflevering. De exclusiviteitvergoeding bedroeg 450.000 euro. Daar kwam nog eens 522.000 euro bovenop, te verdelen over de coryfeeën van het huis. Grof geschat pompte de openbare omroep (en dus de belastingbetaler) de afgelopen jaren zo’n kwart miljard euro in Woestijnvis. Is daar iets mis mee? Woestijnvis maakt zelden een slecht programma, en de openbare omroep dankt zijn slagkracht voor een groot stuk aan die programma’s. Dixit Knack.

En toch is er een onaangename nasmaak. Want Woestijnvis heeft besloten de VRT te verlaten en dankzij die gulle opgespaarde subsidies een eigen koers te varen.Ze zijn natuurlijk niet van plan al dat geld terug te geven aan de belastingbetaler. Het zal gebruikt worden om tv-zenders mee op te kopen en om de media nog wat meer monopoliseren, want naast Woestijnvis, omvat de holding nog het eertijds onafhankelijke tv-radio-opinieblad Humo, wielerklassiekers en een trits kranten- en weekbladen.
Daar zit je dan. Dat subsidiegedoe heeft zich tegen ons gekeerd. Bad move voor minister Schauvliege.
Hat systeem is gewoon ongezond en onrechtvaardig. Het moet worden afgeschaft en vervangen door goedkope of renteloze leningen die de verenigingen en de tv-zenders  tijdig terugbetalen. En privé initiatieven die geld opbrengen, moeten dat meteen terugbetalen. Dit zal ze een stimulans geven om opbrengsten buiten de staatsruif te zoeken en de nodige dynamiek ontwikkelen om te overleven. Als ze dat niet kunnen, zijn ze niet nodig.

Geef je mening op het forum van de Hartenvreter.